Voor dummies #3: Headless CMS

Laten we eerst een beginnen met uit te leggen wat een CMS is. Een CMS of content management systeem is een applicatie die wordt gebruikt om digitale content te maken, bewerken, publiceren en beheren. Het stelt gebruikers in staat om inhoud te maken en te beheren zonder dat ze kennis nodig hebben van programmeren of webdesign. CMS'en worden vaak gebruikt om websites te beheren, maar kunnen ook worden gebruikt voor andere soorten digitale content, zoals mobiele apps en documenten. Voorbeelden hiervan die je misschien zal kennen zijn: Wordpress, Joomla of Drupal.

Bij deze “traditionele” CMS’en is het content management systeem gedeelte nauw gekoppeld aan de user interface (of front-end). Wat betekent dat beheerders van de content dezelfde tools en interfaces moeten gebruiken om zowel de content, als de manier waarop deze wordt gepresenteerd te beheren. Nu bij een headless CMS is het content management systeem echter losgekoppeld van die presentatielaag (of client). Wat betekent dat content creators één set tools en interfaces kunnen gebruiken om de content te beheren, en ontwikkelaars een andere set tools en interfaces kunnen gebruiken om de content te presenteren. Op welke manier ze ook kiezen.

Flexibiliteit

Een van de grootste voordelen van een headless CMS is de flexibiliteit. Doordat het CMS gescheiden is van de client (of front-end), hebben ontwikkelaars meer vrijheid om zelf hun technologie te kiezen waarmee ze werken. Wij bij Appeel gebruiken het vaakst Nuxt.js omdat wij daar het meeste ervaring in hebben. Maar we zouden ook kunnen kiezen voor een andere technologie die aansluit bij de wensen van de klant. Men kan elke gewenste programmeertaal of technologie gebruiken om de inhoud te presenteren, wat betekent dat ze rijke en interactieve ervaringen kunnen creëren die niet worden teruggehouden door de beperkingen van een traditioneel CMS. Zo kan men een unieke en op maat gemaakte digitale ervaringen te creëren.

Aanpassingsvermogen

Door het gebruik van een headless CMS kan er zeer goed worden ingespeeld op veranderende bedrijfsbehoeften. Naarmate nieuwe technologieën opkomen, kunnen ontwikkelaars deze snel integreren in hun applicaties zonder het onderliggende CMS te hoeven wijzigen. Dit betekent dat bedrijven wendbaar kunnen blijven en snel kunnen reageren op een economische markt die steeds veranderd.

Schaalbaarheid

Een ander voordeel om headless te werk te gaan is voor de schaalbaarheid. Omdat het CMS los staat van de client, is het eenvoudiger om het systeem te schalen om grote hoeveelheden inhoud en verkeer te verwerken. Je kan dus ook meerdere clients bouwen op hetzelfde CMS. M.a.w. je kan bijvoorbeeld een mobiele applicatie en een website gaan aansturen met dezelfde data die je centraal kan beheren in jouw systeem.

Veiligheid

Beveiliging is ook een sterkte als je gaat werken met een headless CMS. Bij een traditioneel CMS kunnen beveiligingsproblemen in de presentatielaag (front-end) ook het CMS aantasten. Bij een headless CMS is de data echter geïsoleerd. Waardoor beveiligingsproblemen in de client geen invloed hebben op het CMS. Ook omdat de inhoud wordt opgeslagen in een gecentraliseerde opslagplaats, is het eenvoudiger om de beveiliging te beheren en ervoor te zorgen dat de inhoud wordt beschermd tegen ongeautoriseerde toegang. Dit is vooral belangrijk voor bedrijven die te maken hebben met gevoelige of vertrouwelijke informatie.

Samenwerking

Ten slotte maakt een headless CMS het gemakkelijker voor makers van inhoud en ontwikkelaars om samen te werken. Omdat het CMS gescheiden is van de client, kunnen de mensen verantwoordelijk voor de content zich richten op het maken van content terwijl ontwikkelaars zich richten op het presenteren ervan. Dit maakt het makkelijker voor teams om samen te werken, wat kan leiden tot betere en effectievere digitale ervaringen.

Leercurve

Een headless CMS kan soms complex zijn voor de developer om mee te werken. Er is een zekere kennis nodig voor het beheren, opzetten en integreren van deze systemen in combinatie met de gekozen client software. Er kan soms extra training nodig voor de developer om zo goed en efficient mogelijk te kunnen de connectie leggen tussen client en CMS.

Ontwikkelingstijd

Doordat het CMS los staat van die client is er meer tijd nodig voor het ontwikkelen van de applicatie. Dit gaat zowel over het opzetten van het project, als over het onwikkelen van nieuwe features. Er moet zelf logica geschreven worden om te communiceren met het CMS vanuit de client. Veel headless CMS’en bieden een sdk (software development kit), en documentatie voor de populaire frameworks aan. Maar deze laten soms te wensen over.

Duurder

Vaak zijn headless CMS’en een saas (software as a service) product. Wat als voordeel heeft dat deze vaak geüpdatet worden en deze software altijd mee zal zijn met zijn tijd. Het grote nadeel hiervan is dat ze vaak een riant prijskaartje hebben. En zeker als bedrijven meer geavanceerde integraties of aanpassingen nodig hebben kan de prijs heel snel oplopen.

Beperkte functionaliteit

Headless CMS'en richten zich meestal uitsluitend op contentbeheer en -levering. Deze bevatten vaak geen aanvullende functies zoals e-commerce, formulieren of zoekfunctionaliteit. Dit betekent dat bedrijven vaak zelf creatief moeten zijn als ze deze functionaliteiten willen toevoegen. Zo moet men vaak andere tools of platformen gaan integreren of zelf plugins gaan schrijven.

Community

Ondanks dat er enkele van deze systemen heel snel aan het stijgen zijn in populariteit hebben deze nog niet de aanhang van bijvoorbeeld een Wordpress. Begrijp mij niet verkeerd, dit heeft zijn voor en zijn nadelen. Maar een van de grootste keerzijdes hiervan is dat er vaak gelimiteerde documentatie of issues te vinden zijn online. Wat ervoor zorgt dat de developer vaak dingen zelf moet gaan uitzoeken. Dit kan leiden tot langere ontwikkelingstijden omdat er bij problemen dan vaak moet gezocht worden naar een creatieve oplossing.

Kortom, een headless CMS is een krachtige tool die organisaties kan helpen bij het creëren en beheren van content. Het is niet de juiste oplossing voor alle project. En het heeft zijn negatieve punten, maar deze wegen niet af t.o.v. zijn sterktes. Zeker als het CMS data uitwisselt over meerdere applicaties of kanalen. Het biedt flexibiliteit, schaalbaarheid, veiligheid en samenwerking. Dit zijn allemaal belangrijke factoren in het huidige digitale landschap. Naarmate meer organisaties zoeken naar manieren om unieke en op maat gemaakte digitale ervaringen te creëren, zal de populariteit van headless CMS alleen maar blijven groeien.